u88 Những điều kiện Nga muốn đạt được để ngừng bắn ở Ukraine Báo VnExpress

Đăng ngày:

Sau cuộc đàm phán tại Arab Saudi ngày 11/3, phái đoàn Mỹ và Ukraine ra tuyên bố chung khẳng định Kiev "sẵn sàng chấp nhận lệnh ngừng bắn sơ bộ" theo sáng kiến của Washington. Lệnh ngừng bắn với thời hạn 30 ngày sẽ có hiệu lực ngay khi Nga đồng ý và có thể gia hạn lâu hơn.

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 13/3 cho biết ông ủng hộ những đề xuất nhằm chấm dứt xung đột tại Ukraine, bao gồm cả thỏa thuận ngừng bắn 30 ngày do Mỹ đề xuất, nhưng thêm rằng nó phải bảo đảm các điều kiện "dẫn đến hòa bình lâu dài và xóa bỏ nguyên nhân sâu xa của khủng hoảng".

03b1dfeaaa2dc82ca06748456c7c39da

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Điện Kremlin, Moskva ngày 27/2. Ảnh: AFP

Tổng thống Putin cho rằng thỏa thuận ngừng bắn trong ít nhất 30 ngày là điều "rất có lợi cho Ukraine", bởi trên chiến trường, Nga đang duy trì đà tấn công chủ động dọc theo chiến tuyến ở Ukraine. Tại tỉnh Kursk, Nga vừa tái kiểm soát thị trấn chiến lược Sudzha và đang từng bước giành lại toàn bộ lãnh thổ sau 8 tháng lực lượng Ukraine hiện diện tại đây.

Đây là lý do ông Putin tuyên bố Nga ủng hộ đề xuất, nhưng "cần kèm một số điều kiện". Ông muốn Nga được đảm bảo rằng Ukraine sẽ không thể huy động quân, huấn luyện binh sĩ hay tiếp nhận thêm vũ khí từ phương Tây trong thời gian này.

Ông cũng muốn làm rõ hơn vấn đề liên quan tỉnh Kursk trong thời gian ngừng bắn 30 ngày. "Những người ở đó có thể rút lui mà không phải chiến đấu? Chúng tôi nên để họ đi sau khi họ gây ra hàng loạt tội ác với dân thường? Hay lãnh đạo Ukraine ra lệnh họ bỏ vũ khí và đầu hàng?", ông Putin đặt câu hỏi, đề cập đến lực lượng Ukraine đang chiến đấu ở tỉnh Kursk.

Về dài hạn, Nga nhiều lần nhấn mạnh bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải bao gồm việc công nhận các vùng lãnh thổ Nga đã sáp nhập, cùng điều kiện Kiev không gia nhập NATO và lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu không hiện diện tại Ukraine.

Reuters dẫn hai nguồn thạo tin cho biết Nga đã gửi cho Mỹ danh sách các yêu cầu của nước này nhằm hướng đến một thỏa thuận chấm dứt chiến sự Ukraine và thiết lập lại quan hệ Moskva - Washington. Giới chức hai nước đã thảo luận trực tiếp cũng như trực tuyến về các điều khoản trong ba tuần qua.

Các nguồn tin mô tả các yêu cầu của Điện Kremlin tương tự những gì Nga từng nêu liên quan các vùng lãnh thổ sáp nhập, NATO và quan hệ với Mỹ.

Nga tuyên bố việc Ukraine theo đuổi gia nhập NATO là một trong những lý do dẫn đến xung đột bùng phát tháng 2/2022. Ukraine đưa mục tiêu này vào hiến pháp năm 2019, bất chấp cảnh báo từ Nga rằng khả năng NATO triển khai lực lượng và vũ khí ở sát biên giới sẽ tạo ra mối đe dọa an ninh không thể chấp nhận được.

Moskva từng nêu vấn đề này khi đàm phán với Kiev ngay sau xung đột, nhưng bất đồng đã khiến nỗ lực sụp đổ. Ukraine nộp đơn xin gia nhập NATO tháng 9/2022. NATO khẳng định tương lai kết nạp Ukraine là "không thể đảo ngược", song chưa gửi lời mời gia nhập đến Kiev.

82fd9626cdf50dc99b91dc3e58233646

Cục diện chiến sự Nga - Ukraine. Đồ họa: RYV

Sau hơn ba năm giao tranh, Nga hiện kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine. Cuối tháng 9/2022, Nga tuyên bố sáp nhập 4 tỉnh gồm Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson, sau khi tổ chức trưng cầu dân ý tại khu vực, dù chưa kiểm soát hoàn toàn tỉnh nào.

Điện Kremlin khẳng định bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải công nhận thực tế mới với các vùng lãnh thổ sáp nhập.

"Crimea, Kherson, Zaporizhzhia, Donetsk và Lugansk, đó là những vùng thuộc Nga, đã được ghi nhận trong hiến pháp. Đây là sự thật hiển nhiên", phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói ngày 13/3. Nga sáp nhập Crimea năm 2014, cũng sau một cuộc trưng cầu ý kiến người dân bán đảo.

Nga còn bác bỏ sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình nước ngoài ở Ukraine trong tương lai. Đây là đề xuất do các quốc gia châu Âu đưa ra, được coi là biện pháp đảm bảo an ninh cho Kiev sau khi các bên ký thỏa thuận hòa bình.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova ngày 13/3 cảnh báo Nga sẽ không chấp nhận các nước khác "can dự", thêm rằng nếu điều này xảy ra, "Moskva sẽ đáp trả bằng mọi biện pháp sẵn có".

Ngoài chiến sự Ukraine, Nga còn kỳ vọng có thể giải quyết những vấn đề khác với Mỹ trong nỗ lực phá băng quan hệ. Phái đoàn hai nước tại cuộc gặp ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày 27/2 đã thảo luận về hoạt động sứ quán, tình trạng phái đoàn ngoại giao.

Nga còn kỳ vọng được Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt được triển khai dưới thời ông Joe Biden nhằm gây áp lực lên kinh tế Nga.

Một trong những biện pháp trừng phạt đáng chú ý là phương Tây đóng băng hơn 300 tỷ USD tài sản của Nga, chủ yếu là ở châu Âu. Liên minh châu Âu năm ngoái thông qua kế hoạch dùng lợi nhuận phát sinh từ tài sản Nga bị đóng băng để viện trợ Ukraine, động thái bị Moskva chỉ trích là "ăn cắp". Châu Âu đang muốn dùng tài sản Nga để thế chấp và họ sẽ tịch thu nếu Moskva vi phạm thỏa thuận ngừng bắn trong tương lai.

Moskva sẽ hoan nghênh bất kỳ sự nới lỏng trừng phạt nào từ Washington, bởi điều này đồng nghĩa sẽ làm suy yếu sự đoàn kết của phương Tây trong áp hạn chế kinh tế với Nga, theo giới phân tích.

8e66dceeb97e963f80e96aa5b98136db

Pháo binh Ukraine tác chiến tại tỉnh Donetsk ngày 6/1. Ảnh: AFP

Hiện chưa rõ chính quyền Tổng thống Trump sẽ giải quyết các vấn đề này thế nào trong nỗ lực đàm phán. Ông chủ Nhà Trắng ngày 13/3 cho rằng người đồng cấp Putin đã đưa ra "tuyên bố hứa hẹn" về ngừng bắn ở Ukraine "nhưng chưa đầy đủ".

"Tôi rất muốn gặp hoặc nói chuyện với ông ấy. Chúng ta phải nhanh chóng hoàn thành thỏa thuận ngừng bắn", ông Trump nói.

Giới học giả nhận định cách phản hồi của ông Putin với đề xuất ngừng bắn ngắn hạn là nước đi khôn ngoan. Tổng thống Putin ban đầu bị đặt vào thế khó, khi Mỹ và Ukraine đưa ra đề xuất ngừng bắn và ông buộc phải phản hồi.

"Ông chủ Điện Kremlin chọn chấp nhận nhưng yêu cầu nó phải tạo tiền đề hướng đến hòa bình lâu dài, đồng nghĩa quyết định cuối cùng giờ đây lại ở phía phương Tây", Michael Desch, giáo sư quan hệ quốc tế Đại học Notra Dame, Mỹ trả lời TASS. "Tôi dự đoán đây là một cuộc đấu ngoại giao dài hơi trước khi ngã ngũ".

Như Tâm

20 Tin Tức Mới Nhất