u88 Lặng thầm tìm xanh cho đất Đà Nẵng Online

Đăng ngày:

Đà Nẵng cuối tuần

.、Lặng thầm tìm xanh cho đất

Thứ Bảy, 15/03/2025, 15:28 [GMT+7]

Chia sẽ、Facebook、Linkhay、Google Bookmarks

Twitter、Gửi tin qua Email

In bài viết này

.、.、.、Trên đời có những thứ quen thuộc, tưởng rằng mình biết nhưng thật ra chẳng biết gì hết. Triết học là một trong những thứ như vậy, ai từng học đại học thì những “vật chất”, “ý thức” cho đến những phạm trù… tưởng rằng mình hiểu, nhưng thật ra cũng chỉ mức ù ù cạc cạc. Bạn tôi, PGS, TS, NGƯT Nguyễn Văn Lý

trọn đời làm cái công việc rất gần nhưng cũng rất xa ấy: giảng dạy triết học.

Vượt qua nghịch cảnh

Được học là một may mắn, học được là một quá trình. Thầy giáo là một nghề cao đẹp nhưng đầy gian khó, làm thầy giáo giảng dạy triết học càng khó. Triết học từ lâu vốn dĩ không dành cho số đông, dẫu rằng trong thực tế cuộc sống tự nó đòi hỏi phải ít nhiều đụng chạm tới cái lĩnh vực xa xôi, “vô bổ” là triết học. Cho nên chọn việc dạy triết học làm nghề nghiệp quả thật là sự can đảm, bởi hiểu được hết những quy luật thế giới quan, nhân sinh quan là điều không thể, con người từ hơn hai ngàn năm nay là một cuộc đi tìm và trả lời cho những câu hỏi cuộc đời.

“Nhân học là khoa học cho ta biết con người ở đâu cũng giống nhau, trừ khi họ khác nhau” . Để thấu hiểu “họ khác nhau” ấy là hành trình của nhiều cuộc đời. Chỉ riêng mỗi việc hiểu cho hết các trường phái triết học cũng là một việc đội đá vá trời, và có lẽ do “mênh mang” như vậy nên nó có sức hấp dẫn lạ thường. Quả thật triết học hấp dẫn giống như thiên văn học, không đụng tới thì thôi chứ khi đã cầm một cuốn nào đó về thời gian, về những vì sao, về ánh sáng… thì không rời ra được, dẫu rằng đọc hết mà vẫn không hiểu mấy chuyện viết trên trời.

Thầy Lý học và dạy triết có lẽ không phải để trở thành triết gia, bởi may ra ở Việt Nam đến nay mới chỉ một người được công nhận triết gia là GS Trần Đức Thảo. Nhưng nhiều người nhớ đến thầy Lý vì chuyện vượt qua nghịch cảnh để đi học. Mười hai tuổi mới bắt đầu đi học lớp… Một.

Cha mẹ hoạt động cách mạng, nhà nghèo phải ở nhờ nhà bà con trong cái xứ nóng như rang Ninh Thuận. Được gọi về quê Điện Thắng tham gia “đường dây” vượt Trường Sơn ra Bắc. Ba tháng ròng rã, ra miền Bắc với niềm kiêu hãnh “Học sinh miền Nam” nhưng chưa biết chữ, được những đệ tứ chiến khu, Đông Triều tình nghĩa đùm bọc ăn học.

Năm 1975, về lại Điện Bàn, học tiếp lớp 12, ngày thi tốt nghiệp chàng thư sinh ấy thi xong buổi sáng, buổi trưa ăn ổ bánh mì và ra gầm cầu Vĩnh Điện nghỉ. Ngủ quên, may nhờ bà chèo ghe gọi giật nên vội chạy vào kịp giờ thi buổi chiều. Đến năm 1978, thầy Lý đỗ vào khoa Văn Đại học Tổng hợp Huế, học mấy tháng văn học cổ điển ở xứ thần kinh thì được chọn đi học Trường Nguyễn Ái Quốc IX . Thầy Lý tốt nghiệp với bằng cử nhân Triết học.

Người học “nghe được”

Thời cổ đại có một triết gia mà ai học triết cũng không quên là Diogenes, người chủ trương khắc kỷ và châm biếm. Ban ngày Diogenes lang thang tay cầm ngọn đèn. Có người hỏi “Ban ngày mà vì sao ông lại thắp đèn tìm gì?”. “Ta tìm con người”. Thầy Lý là người góp vào việc gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống, cũng như vận dụng kiến thức triết học nhằm mục đích làm cho con người trở nên Người hơn.

Người viết bài này và anh Lý là hai người được chọn về làm công tác giảng dạy Trường Nguyễn Ái Quốc IV vào năm 1981. Những năm ấy , được cử đi học trường Đảng là một niềm vui, tự hào bởi trường này đào tạo cán bộ được quy hoạch sẽ là chủ chốt cho cấp huyện . Gần như bắt buộc, mọi sự thăng tiến của cán bộ đều phải qua trường Đảng. Đó là học viên, còn được chọn làm công tác giảng dạy ở trường Đảng, không nói ra chứ trong im lặng đó là một niềm vinh dự.

Nói thêm hồi trên núi, ngay trong thời điểm thành lập Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam, một trong những cơ quan độc đáo là đưa vào hoạt động trường Đảng khu V. Toàn Khu mỗi khóa bấy giờ chiêu sinh khoảng 30 đến 50 học viên, học khoảng ba đến sáu tháng. Ngày tốt nghiệp cũng là ngày dời trường. Đó là nguyên tắc để khỏi lộ bí mật cho các lớp sau.

Trường Đảng khu V sau năm 1975 về đóng tại Đà Nẵng. Kế thừa truyền thống anh hùng ấy, sau mấy lần đổi tên, giờ là Học viện Chính trị khu vực III, đảm nhận công việc đào tạo cán bộ cho các đảng bộ miền Trung, Tây Nguyên. Ơn nghĩa và cũng là trách nhiệm của người đi sau, PGS Nguyễn Văn Lý cùng các lãnh đạo học viện và Tỉnh ủy Quảng Nam, các đảng bộ trong khu vực xây dựng Khu Lưu niệm trường Đảng khu V . Ông cũng là người đề xuất thành lập và là phụ trách đầu tiên của Trung tâm nghiên cứu Hoàng Sa - Trường Sa .

Tùy theo đối tượng, chương trình lý luận cao cấp thường hai năm, người học được trang bị những kiến thức cơ bản về lý luận, trong đó có triết học, kinh tế chính trị học Marx-Lénin… và đường lối phát triển đất nước. Nhận thức là một quá trình, các vấn đề lý luận cũng không ngừng đổi mới, việc cập nhật kiến thức trong điều kiện mới đòi hỏi sự nỗ lực liên tục. Hiểu và vận dụng được các nguyên lý triết học ấy cũng đủ mon men đến chân trời sáng tạo.

Ngày tôi ở trường, không biết ở đâu mà truyền nhau câu chuyện: Thay vì định nghĩa vật chất luôn luôn vận động, thì có học viên chẳng biết học như thế nào mà viết thành: Vật chất luôn luôn rục rịch. Từ “rục rịch” mà đến “vận động” là cả một biển trời tư duy từ hiện thực tầm thường sang khái quát có tính triết học. Thầy Lý là một trong những tiến sĩ Triết học và nhận danh hiện Phó Giáo sư thuộc lớp đầu của học viện.

Mỗi cơ quan đều có cơ chế sàng lọc và lựa chọn cán bộ lãnh đạo theo cách khác nhau, nhưng tất cả đều dựa trên nền tảng cái chung là sự nhận xét và phải qua sự thẩm định nghiêm ngặt của… lá phiếu. Trước hết là anh phải giỏi, ở trường đó là khả năng truyền đạt, nói chữ là năng lực sư phạm. Anh có tài đến mấy nhưng giảng người học không hiểu cũng vẫn chưa xem là thành công. Triết học là sự khái quát thành quy luật và nguyên lý, và diễn đạt các quy luật, nguyên lý ấy phù hợp với thực tiễn, người học “nghe được” là một thành công. Đến nay nhiều người vẫn còn nhắc, thầy Lý là người duy nhất từ phó trưởng khoa được đề bạt thẳng lên giữ chức Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực III.

PGS, TS Nguyễn Văn Lý

tại lễ khánh thành Khu lưu niệm Trường Đảng Khu V , tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Ảnh: Tư liệu

Ơn nghĩa cuộc đời

Luận án tiến sĩ triết của thầy Lý là về kế thừa giá trị văn hóa truyền thống trong nền kinh tế thị trường. Những năm cuối thập niên 90, nền kinh tế thị trường vẫn còn nhiều xa lạ, bấy giờ vẫn còn tư duy đảng viên không được làm kinh tế tư nhân, cho nên giá trị văn hóa truyền thống được gìn giữ và phát huy như thế nào trong điều kiện xóa bỏ cơ chế quản lý kế hoạch hóa tập trung quan liêu còn nhiều nhận thức và đánh giá khác nhau. Dĩ nhiên luận án chỉ là thuần túy kiểm chứng các vấn đề có tính học thuật trong bối cảnh mới, còn việc áp dụng vào thực tế thì cuộc sống có con đường đi của nó “Lý thuyết là màu xám, thực tế cây đời mãi mãi xanh tươi” .

Ai “chơi” với thầy Lý đều có nhận xét về tính cách nổi bật ở con người này là sự chất phác, thật thà. Có thể có chút bỡ ngỡ khi lần đầu gặp vị phó giáo sư này vì không có nhiều nét triết nhân đạo mạo. Diễn đạt rõ ràng điều mình muốn nói, chân phương “bình dân” không câu chữ hàn lâm nhưng ấm áp chân tình.

Nghiêm túc với bản thân và yêu cầu chung quanh cũng phải nghiêm túc công việc. Gần như không nói về mình, như cái cây lặng thầm tìm xanh trên đất. Ở trên gương mặt ấy có điều gì đó vừa lòng nhưng trong giọng nói ấy có nhiều điều chưa vừa ý. Hình như với vị phó giáo sư này lúc nào cũng có cái gì đó hăm hở, ít tính toán thiệt hơn nhưng cuối cùng vẫn đủ đầy ơn nghĩa. Hiểu triết học và chọn cho mình một thái độ sống phù hợp với lý tưởng là công việc không dễ dàng. “Kẻ dốt khẳng định, người thông thái nghi ngờ, nhà hiền triết suy ngẫm” ấy là lời của Aristote, một trong ba người đặt nền tảng cho toàn bộ triết học phương Tây hiện đại.

Ai “chơi” với thầy Lý đều có nhận xét về tính cách nổi bật ở con người này là sự chất phác, thật thà. Có thể có chút bỡ ngỡ khi lần đầu gặp vị phó giáo sư này vì không có nhiều nét triết nhân đạo mạo. Diễn đạt rõ ràng điều mình muốn nói, chân phương “bình dân” không câu chữ hàn lâm nhưng ấm áp chân tình. Nghiêm túc với bản thân và yêu cầu chung quanh cũng phải nghiêm túc công việc. Gần như không nói về mình, như cái cây lặng thầm tìm xanh trên đất. Ở trên gương mặt ấy có điều gì đó vừa lòng nhưng trong giọng nói ấy nhiều điều chưa vừa ý.

Thầy Lý có nhiều bạn và hết mình vì bạn, nếu có điểm khác ấy là có nhiều người thân thiết, quý mến. Thầy Lý là minh họa cho con đường học triết nó khô khốc, gian nan, dấn thân vào con đường chữ nghĩa là sự “tự lột da mình” . May mắn là trên con đường vạn dặm ấy thầy Lý có được những tình bạn chân thành. Nhiều khi ngồi với con người này tôi nhớ đến lời của Epicurus, một triết gia mà K. Marx làm luận án “Trong số những điều trí khôn mang lại để sống một cuộc đời trong hạnh phúc thì điều vĩ đại nhất là tình bạn” và vì tình bạn quý báu nên đừng bao giờ đi ăn… một mình: “Ăn mà không có bạn bè, đó là cuộc đời của một con sư tử hay một con sói”.

Thời hỗn mang loài người tin vào thần linh và ma quỷ, sau đó là thần thoại mà đỉnh cao là Hy Lạp, tiếp theo “nhân vật” chính của xã hội là các triết gia, giai đoạn phong kiến là nhà thơ và sang giai đoạn kinh tế thị trường là vai trò của các luật sư. Dĩ nhiên đó không phải là nhận định được thừa nhận chính thức, nhưng hành trình đi tìm cái đúng, cái thiện và cái đẹp là bất tận.

Thời cổ đại có một triết gia mà ai học triết cũng không quên là Diogenes, người chủ trương khắc kỷ và châm biếm. Ban ngày Diogenes lang thang tay cầm ngọn đèn. Có người hỏi “Ban ngày mà vì sao ông lại thắp đèn tìm gì?”. “Ta tìm con người”. Thầy Lý là người góp vào việc gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống, cũng như vận dụng kiến thức triết học nhằm mục đích làm cho con người trở nên Người hơn.

MAI LANG、;

;、.、Gửi bình luận

.、.、Các tin khác

Sắp xếp lại bộ máy hành chính cấp tỉnh: Thời điểm phù hợp để thực hiện

Đón con chào đời

Đa dạng dịch vụ chăm sóc sau sinh

.

Trải nghiệm hạnh phúc

Có một phép màu

Vẻ đẹp nghệ thuật trong khoa học

.、.、.slick-list, .slick-track {

height: auto !important;

}、.slick-vertical .slick-slide {

width: 100% !important;

}、XSMN、Xổ số ba miền

La home、Vinhomes Global Gate

eva air、GO88、Tour Châu Âu

duocphamtanducminh.com.vn

Truyện Tranh Full

Thu mua laptop cũ

khu đô thị sinh thái đẳng cấp

eco retreat、tế bào gốc là gì

Homestay Đại Lải

báo lào cai online

phatphongthuy.com

The Gió Riverside

var headTag = document.getElementsByTagName[0];

if {、document.write

}、try{、setTimeout{、jQuery.slick

}, 500);、}catch {}、.textlink_embed{

display: none;

}